Hoxe demos a coñecer unha Proposición de Lei Orgánica pola que se modifica a Lei Orgánica 5/1985, de 19 de xuño, do Réxime Electoral Xeneral e que foi subscrita polo noso Grupo e tres máis, Socialista, CiU e PNV.
Esta iniciativa é a consecuencia dun proceso que naceu o 5 de setembro de 2008, cando a Comisión Constitucional do Congreso dos Deputados acordou, a proposta de todos os Grupos Parlamentarios, propor ao Pleno da Cámara a creación dunha Subcomisión para examinar as posibles modificacións do réxime electoral xeneral.
Foi presidida por Alfonso Guerra e eu tiven a oportnunidade de traballar nela no equipo do PP encabezado polos meus compañeiros deputados José Antonio Bermúdez de Castro e Juan Carlos Vera Pro, asistindo á maioría das suas numerosas e interesantes reunións.
Froito dun buscado consenso - nada fácil no convulso momento político actúal - chegouse a un informe final da Subcomisión, que foi aprobado pola Comisión Constitucional con data 30 de xuño de 2010, no que se propuxo a modificación de diferentes preceptos da LOREG atendendo ás propostas presentadas polos Grupos Parlamentarios, así como aos informes presentados polo Consello de Estado e a Xunta Electoral Central.
A fin de plasmar as devanditas propostas, formúlouse esta iniciativa de reforma da Lei Orgánica do Réxime Electoral Xeneral que paso a comentar alundindo para elo ao expresado na exposición de motivos.
Os aspectos sobre os que incide esta reforma da LOREG son moi numerosos e afectan a unha boa parte do articulado da vixente Lei.
Nalgúns casos procédese a realizar unha mera actualización da norma en aspectos concretos (denominación de órganos e institucións; contía das sancións; actualización da tipoloxía de penas por delitos e infraccións electorais e contía das multas; conversión en euros e actualización doutras cantidades).
Noutros, introdúcense modificacións de orde técnica que, sen prexuízo da súa indubidable transcendencia sobre o réxime electoral, van dirixidas a dotar de maior precisión á regulación vixente (mellor definición dos prazos de resolución dos recursos polas Xuntas Electorais; reforzamento da potestade de unificación de doutrina da Xunta Electoral Central; deslinde das funcións de interventor e apoderado; determinación dos prazos de remisión das papeletas electorais; clarificación das condicións para recibir subvencións electorais e precisións no procedemento de constitución das Deputacións Provinciais).
E, en fin, noutros casos, introdúcense reformas que, polo seu calado, requiren unha mención máis detallada:
O primeiro destes supostos garda relación coas modificacións introducidas en materia de censo.
Nos últimos anos viñéronse ditando por parte da Oficina do Censo Electoral distintas Instrucións relativas á definición de censo pechado e de censo vixente de cada mes e para unha elección, así como criterios de resolución das reclamacións efectuadas polos electores en período electoral. Sendo o censo electoral o elemento definidor do corpo electoral e, xa que logo, un instrumento para a formación da vontade popular, parece conveniente deixar claro na LOREG, tanto a definición como os prazos de censo pechado aos efectos electorais e de prazos de envío de información dos Concellos e dos Consulados ás Delegacións de fa Oficina do Censo electoral, como os supostos concretos en que os electores poden ver atendidas as súas solicitudes de rectificación dos seus datos censales en período electoral.
A iso engádese que o proceso de informatización, tanto da xestión dos Padróns Municipais, como dos Rexistros de Matrículas das Oficinas Consulares fixo que na actualidade algunhas previsións contidas na LOREG sexan innecesarias ou aconsellen unha maior flexibilidade.
Doutro lado, hai que reforzar as garantías para impedir que os denominados empadroamentos fraudulentos ou de conveniencia con fins electorais consigan o seu obxectivo.
Para ese efecto, parece conveniente anticipar un mes a definición de censo pechado para cada elección, así como excluír a posibilidade de solicitar a rectificación do censo por cambio de residencia dunha circunscrición a outra producido nos dous meses anteriores á convocatoria electoral, prazo que será dun ano para os españois que residen no exterior. Ademais, a fin de evitar que as posibles irregularidades por empadroamentos fraudulentos ou de conveniencia teñan efectos electorais, incorpórase un recurso específico unificando na xurisdición contencioso-administrativa a revisión dos actos censales.
Singular referencia merece tamén a reforma do procedemento de votación do censo de españois residentes no exterior.
Seguindo as instrucións da Xunta Electoral Central, regúlase un procedemento moi garantista que presenta a importante novidade de permitir aos españois que viven no estranxeiro depositar o voto en urna no consulado durante os tres últimos días de campaña, sen prexuízo de manter o voto por correo para todos aqueles que non poidan desprazarse a votar na dependencia habilitada ao efecto.
Á súa vez, seguiuse, ademais, a recomendación do Consello de Estado, para unir indefectiblemente o exercicio do dereito de sufraxio en eleccións locais á condición de veciño dun municipio, tal e como dispón o articulo 140 da Constitución Española e, xa que logo, figurar inscrito no Censo de Españois Residentes en España.
En relación coas campañas electorais, a reforma persegue, dun lado, evitar a incidencia dos poderes públicos nas mesmas mediante a realización de campañas institucionais e de inauguración de obras; e doutro, reducir a publicidade e a propaganda electoral durante o período electoral.
A tal fin circunscríbese a publicidade ao período estrito da campaña electoral. Coa reforma, a contratación da publicidade electoral nos distintos soportes publicitarios só poderá realizarse nos quince días estritos de campaña, o que significa unha redución do peso da publicidade e propaganda e unha maior incidencia na exposición e debate dos programas e propostas concretas que cada partido propoña.
Ligadas á redución da publicidade durante a campaña electoral atópanse as medidas dirixidas á minoración dos gastos electorais. Redúcese o límite máximo de gastos de publicidade que poden asumir as candidaturas en campaña electoral, e conxélanse as subvencións por voto/escano e mailing ao longo do ano 2011.
É unha nova medida de axuste para os partidos, continuadora da aprobada durante a Lexislatura anterior coa modificación da Lei de Financiamento de Partidos Políticos, que mostra o compromiso dos mesmos coa redución do gasto na actual situación de crise económica.
A reforma incide tamén na publicidade e información electoral nos medios de comunicación.
Dunha parte, estende a prohibición de contratar espazos de publicidade electoral, hoxe vixente para os medios de titularidade pública, ás emisoras de televisión privada.
Doutra, en relación coa información electoral, mantén o respecto aos principios de pluralismo político e social, así como á igualdade, proporcionalidade e neutralidade informativa, no conxunto da programación dos medios de comunicación de titularidade pública durante o período electoral e, na liña do precisado polos acordos da Xunta Electoral Central e a xurisprudencia do Tribunal Supremo, fai extensible ás televisións de titularidade privada o respecto a devanditos principios nos debates e entrevistas electorais, así como na información relativa á campaña electoral, todo iso de acordo ás instrucións e resolucións que, para ese efecto, dite a Xunta Electoral Central.
Introdúcense tamén modificacións que afectan á xornada de votación.
Amplíase, dunha parte, a idade para poder pertencer ás mesas electorais sen que iso entrañe unha nova obrigación exixible aos electores. Adóptanse medidas para que, sen diminución das garantías actualmente existentes, a emisión do voto poida ser persoal ata o mesmo momento de introducir o sobre na urna. Clarifícanse os supostos nos que un voto debe ser considerado nulo e fíxase e! alcance da remisión que se fai ao Goberno para regular o procedemento de votación para as persoas cegas ou con discapacidade visual.
Unha última mención ha de realizarse á esixencia doutros tres aspectos do réxime electoral.
O primeiro ten que ver coa esixencia de avais, en termos de números de firmas exixibles aos partidos sen representación parlamentaria para poder presentarse ás eleccións, a fin de saír ao paso de prácticas non admisibles desde a perspectiva da seriedade do procedemento electoral.
O segundo, garda relación coa representación dos municipios pequenos, e singularmente co réxime de concello aberto, facilitando a compatibilidade dos principios de representación e de eficacia da xestión municipal.
E, o terceiro, alude a unha anomalía que incidiu negativamente no sistema democrático e representativo e que se coñeceu como "transfuguismo". Probablemente con esta reforma non se poderá evitar que sigan existindo "tránsfugas", pero si que coa súa actuación modifiquen a vontade popular e cambien gobernos municipais. Todos os partidos sufriron a práctica de persoas electas nas súas candidaturas que abandonan o seu grupo e modifican as maiorías de goberno. Por iso é polo que fose unha necesidade imperioso atopar unha fórmula para que, desde o respecto á doutrina do Tribunal Constitucional, isto non volvese producirse.
Trátase, en definitiva, dunha medida de rexeneración democrática que contribuirá a eliminar as tensións políticas e sociais e que favorecerá de face ao futuro a estabilidade na vida municipal.
Agora comezará a súa tramitación parlamentaria no Congreso.
