Mariano Rajoy comezou dicindo que é difícil imaxinar un punto de partida peor para esta lexislatura: economía en recesión, record de desemprego, incumprimento dos obxectivos de déficit público, caída do crédito, altos niveis de endebedamento e deterioración da contorna internacional. Recordou a difícil situación que está atravesando a economía española é, en gran medida, consecuencia dos excesos e desequilibrios acumulados durante os últimos anos; e que os recentes datos de actividade da economía española así o reflicten.
Durante os últimos tres meses do ano pasado o produto interior bruto caeu un 0,3 respecto ao terceiro trimestre. Para o conxunto do ano 2011 estímase que a economía creceu apenas un 0,7. Ata dentro duns días non se coñecerá a desagregación destes datos, pero se pode anticipar xa que tan só o sector exterior está atenuando a caída grazas ao aumento das exportacións. As últimas previsións do Fondo Monetario Internacional apuntan a que a nosa economía sufrirá unha recesión en 2012, cunha contracción do PIB do 1,7, mentres que en 2013 a caída será do 0,3. As previsións do Banco de España á súa vez anticipan unha caída do PIB en 2012 do 1,5 e un crecemento en 2013 do 0,2. A demanda interna mantense moi débil, como mostra a caída do 5,8 das vendas comerciantes polo miúdo no último ano. Por outra banda, engadiu que aínda que as empresas están saneando os seus balances e reducindo o seu endebedamento -e isto é positivo-, o certo é que os emprendedores non atopan claras oportunidades de investimento; naturalmente isto repercute sobre o crecemento económico e a creación de emprego.
Na demanda nacional afirmou que as estimacións para este ano 2012 prevén unha caída tanto do compoñente público como do privado. Dentro da demanda interior privada espérase que o gasto da familia retroceda tanto polo descenso do emprego como polo impacto da consolidación fiscal sobre as rendas das familias. Adicionalmente, a taxa de aforro continuará en descenso por efecto da caída das rendas. Dentro deste negativo panorama macroeconómico só o sector exterior está contribuíndo ao crecemento. Durante os once primeiros meses de 2011 o déficit por conta corrente e capital reduciuse un 23,2 respecto ao ano anterior. Detrás desta mellora atópase un menor déficit da balanza comercial grazas ao dinamismo das exportacións e unha mellora do superávit da balanza de servizos. Pero dixo que non nos enganemos, a esta mellora do sector exterior contribúe a debilidade da demanda interna, que fai que as nosas importacións aumenten menos que as nosas exportacións.
Sinalou que hai un factor que está contribuíndo, con todo, a facer os nosos produtos e servizos máis competitivos no exterior, á inflación. O último dato de avance do mes de xaneiro mostra unha desaceleración da inflación ata o 2 por cento interanual, mentres que na Eurozona foi do 2,7. No entanto, estas menores presións inflacionistas deben valorarse con precaución, xa que tamén son, en parte, consecuencia da delicada situación que atravesa a economía.
Respecto ao emprego, Rajoy afirmou que, a situación non pode ser máis grave. O ano pasado destruíronse máis de 600.000 empregos netos e atopámonos ante unha situación crítica, cunha taxa de desemprego do 22,9; a última vez que se rexistrou unha taxa tan elevada foi en marzo de 1996. En decembro de 2011, segundo a enquisa de poboación activa, había 5.273.600 persoas en desemprego, o que significa que durante 2011 o número de desempregados aumentou en 577.000 persoas. En 1.575.000 fogares todos os seus membros están en paro, 247.000 máis que un ano antes. Só no mes de xaneiro de 2012 o paro rexistrado aumentou en 177.470 persoas e os afiliados medios á Seguridade Social reducíronse en 283.000 persoas.
E tras iso engadiu que "por desgraza, estas cifras non van mellorar no curto prazo; é máis, durante 2012 empeorarán" Para a continuación afirmar que iso nos obriga a prestar especial atención a facilitar o crecemento económico e a creación de emprego. O paro castiga en todas as idades, pero de xeito moi especial aos nosos mozos. A taxa de paro entre os menores de 25 anos é do 48,6; dito doutro xeito, un de cada dous mozos que busca emprego non o atopa e estamos asistindo ao alarmante fenómeno da emigración dun número importante de licenciados españois, que teñen que buscarse a vida máis aló das nosas fronteiras.
Respecto das contas públicas, manifestou que a falta das cifras definitivas, o déficit público de 2011 non estará por baixo do 8 por cento do produto interior bruto. Esta cifra non só é claramente superior ao obxectivo do 6 comprometido no programa de estabilidade do Reino de España dentro da corrección do déficit excesivo do noso país, senón aínda peor. Supón unha redución do déficit inferior á alcanzada o ano anterior.
En canto ao sector financeiro, engadiu que nos atopamos nunha situación de restrición de crédito xeneralizada, pero aínda máis acusada para aqueles que máis o necesitan, os fogares e as empresas de menor tamaño. Tal e como mostran os datos sobre novembro publicados polo Banco de España -últimos dispoñibles-, o financiamento a empresas e familias caeu nos primeiros once meses do ano en 41.000 e 20.400 millóns de euros respectivamente. Agora ben, mentres se reducía o financiamento ao sector privado, a das administracións públicas creceu en 74.000 millóns de euros. A morosidade tamén se atopa nunha situación crítica, cunhas taxas que alcanzaron o 7,5 por cento.
Tras este ampla introdución do punto de partida, engadiu que a responsabilidade do Goberno consiste precisamente en afrontar a realidade e traballar para cambiala, non en desexar que a realidade fose outra e que non podemos considerar outro obxectivo para o Goberno que o de investir a tendencia á deterioración económica e social que herda, devolver á economía española a confianza e o crédito, acabar coa espiral de incerteza e malos resultados que leva máis de tres anos asfixiando á nosa sociedade. En definitiva, dixo que o noso obxectivo é facilitar o crecemento económico e a creación de emprego.
Afirmou que o plan económico deste Goberno proponse recuperar todo este tempo perdido, realizar no máis breve prazo posible as reformas estruturais que nos permitan gañar flexibilidade e competitividade, manter unha senda sostible das finanzas públicas e asegurar o crecemento e a creación de emprego.
O primeiro é asegurar a sustentabilidade das finanzas públicas. Iso permitirá aumentar a confianza na nosa economía e reducir o acaparamiento do crédito que realizan as administracións públicas. Unhas contas públicas máis saneadas cun horizonte crible son esenciais para reducir a curmá de risco e facer a todos máis fácil o acceso ao financiamento.
O segundo é garantir a viabilidade e credibilidade do noso sistema financeiro. É necesario valorar adecuadamente os activos, especialmente os inmobiliarios. Iso despexará as dúbidas sobre a solidez das nosas entidades, incentivará a venda dos activos inmobiliarios e axudará a normalizar o crédito.
En terceiro lugar, é necesario actuar sobre a competitividade e a flexibilidade. A reforma laboral será a primeira das accións neste campo, pero tamén deberemos asegurar unha enerxía a prezos competitivos, apoiar aos emprendedores con medidas fiscais e supresión de trabas, aproveitar mellor as vantaxes dun mercado interior de 47 millóns de habitantes, mellorar a formación e a innovación, etcétera.
Dixo que estas reformas son o mellor cartón de visita ante a Unión Europea, o mellor argumento para que se preste apoio a quen se comprometen máis decididamente co seu propio crecemento e co da Unión, o mellor xeito de garantir a estabilidade da nosa moeda e a liquidez do sistema. Canto maior sexa o noso compromiso máis fácil será para as institucións europeas prover de liquidez ao sistema e estabilidade aos mercados.
Entrou en detalle a continuación sobre que asegurar a sustentabilidade da Facenda pública, é esencial para reducir o custo do financiamento privado e restablecer o fluxo de crédito a familias e empresas. E referiuse ao paquete de medidas equilibrado por importe de algo máis de 15.000 millóns de euros, dos cales dúas terceiras partes son axustes permanentes no gasto e unha terceira parte incrementos temporais dos impostos. O camiño de axuste no gasto público iniciouse coa aprobación da non dispoñibilidade de créditos por importe de 8.915 millóns de euros e concretarase nos Orzamentos Xerais do Estado para 2012, que serán presentados polo Goberno a finais de marzo. Pola súa banda, polo lado dos ingresos, seguindo os principios de equidade, capacidade de pago e xustiza social modificáronse o imposto sobre a renda das persoas físicas e o imposto sobre bens inmobles, dado que estes impostos son os que poden repartirse dunha forma máis xusta con criterios de progresividad.
Respecto da reforma financeira, recordou como o venres pasado aprobouse un decreto-lei, conscientes de que as entidades de crédito teñen en balance uns activos inmobiliarios por valor de 323.000 millóns de euros, dos que 175.000 millóns considéranse problemáticos, e que para comezar a remediar estes problemas de desarrolará unha importante reforma con medidas contundentes, cribles, razoables e transparentes.
Finalmente Rajoy referiuse á reforma do mercado de traballo. Dixo que non parece razoable que, mentres en Europa a taxa de paro durante esta crise elevouse do 7,6 ao 10,4, en España pase do 8,2 ao 22,8. Mentres a media europea sobe 2,8 puntos, en España faio en 14,6. Culpar á regulación do mercado de traballo e á lexislación laboral deste feito diferencial sería un profundo erro, pero non é menos certo que o noso mercado de traballo necesita unha profunda reforma que o faga máis favorecedor para a creación de emprego e a estabilidade do mesmo.
Engadiu que convencido destes invitou ás centrais sindicais e ás organizacións empresariais a uns encontros nos que lles mostrou a súa preocupación e animoulles a que buscasen o acordo nunha serie de cuestións: absentismo, ámbito da negociación colectiva, ultraactividade, mobilidade funcional no seo da empresa, modalidades de contratación, intermediación laboral, formación profesional, etcétera, porque cria que sempre é mellor que a ordenación legal neste terreo conte co apoio das partes máis directamente implicadas.
Dixo que tras sucesivas roldas de negociación, os axentes sociais deron a coñecer un principio de acordo en materia salarial, negociación colectiva e flexibilidade interna. Alcanzando un acordo nos seguintes puntos. Moderación salarial para tres anos: un crecemento máximo dos salarios dun 0,5 en 2012 e dun 0,6 en 2013; en 2014 o crecemento salarial será do 0,6 se o PIB de 2013 crece menos do un, do un se crece entre o un e o 2 e do 1,5 se crece máis do 2; no caso de que a inflación supere o 2, e só pola parte que exceda ese 2, pactouse unha cláusula de salvaguardia, o que trae aparellada unha importe desindexación.
E engadiu que non lles foi posible avanzar de forma clara noutros aspectos do mercado laboral, cuxa regulación corresponde por outra banda ás Cortes Xerais ou ao Goberno, cuestións como a intermediación, a contratación, a flexibilidade interna, a formación ou a estrutura da negociación colectiva, aspectos todos eles básicos no funcionamento nas nosas relacións laborais e nos que é necesario facer profundas reformas se queremos que España non siga sendo o país co peor comportamento do seu mercado de traballo de toda Europa.
Por iso anunciou que o venres dez o Goberno actuará en relación á reforma laboral, co obxectivo de que sexa sexa ampla e profunda, á vez que equilibrada, e sobre todo útil para a consecución dun clima que favoreza a competitividade, a contratación de postos de traballo e o emprego estable.
