Onte foi dada a coñecer a sentenza do Pleno do Tribunal Constitucional (TC) que estimou parcialmente, e por unanimidade, o recurso do Goberno contra a “Resolución 5/X do Parlamento de Cataluña, pola que se aproba a Declaración soberanista e do dereito a decidir do pobo de Cataluña” e declarou “inconstitucional e nulo” o principio primeiro que recolle devandito documento, principio segundo o cal “o pobo de Cataluña ten, por razóns de lexitimidade democrática, carácter de suxeito político e xurídico soberano”.
O TC considera que vulnera os artigos 1.2 e 2 da Constitución e os artigos 1 e 2.4 do Estatuto de Autonomía de Cataluña. Por outra banda, o Tribunal declara constitucionais as referencias “ao dereito a decidir dos cidadáns de Cataluña” xa que poden ser interpretadas de conformidade coa Carta Magna, posto que non consagran un dereito de autodeterminación non recoñecido na Constitución, senón unha aspiración política á que só pode chegarse mediante un proceso axustado á legalidade constitucional con respecto aos principios de “lexitimidade democrática”, “pluralismo” e “legalidade”, expresamente proclamados na Declaración en estreita relación co “dereito a decidir”.
Explícase que o primeiro problema que tivo que abordar a Sentenza é o de si debía admitirse a impugnación presentada polo Goberno contra a Resolución do Parlamento de Cataluña pola que se aproba unha Declaración de soberanía e do dereito a decidir do pobo de Cataluña. O Tribunal Constitucional entende que a impugnación é admisible, porque se trata dun acto que pode producir efectos xurídicos.
Entrando no fondo do asunto, o Tribunal declara que “a cláusula primeira da Declaración, que proclama o carácter de suxeito político e xurídico soberano de Cataluña, debe ser considerada inconstitucional e nula”. O recoñecemento que leva a cabo do pobo de Cataluña como “suxeito político e xurídico soberano” resulta contrario aos arts. 1.2 e 2 CE e aos arts. 1 e 2.4 Estatuto de Autonomía de Cataluña, así como en relación con eles aos arts. 9.1 e 168 CE.
En particular, sinálase que “o recoñecemento ao pobo de Cataluña da calidade de soberano, non contemplada na nosa Constitución para as nacionalidades e rexións que integran o Estado, resulta incompatible co art. 2 CE, pois supón conferir ao suxeito parcial do que se predica dita calidade o poder de crebar, pola súa soa vontade, o que a Constitución declara como o seu propio fundamento no citado precepto constitucional: “a indisoluble unidade da Nación española”. “En tanto que realidade socio-histórica, Cataluña (e España toda) é anterior á Constitución de 1978. Desde o punto de vista xurídico-constitucional, o “pobo de Cataluña” invocado pola Declaración integra, con todo, un suxeito que se constitúe no mundo xurídico en virtude do recoñecemento constitucional (do mesmo xeito que sucede co conxunto do “pobo español” do que, conforme ao art. 1.2 CE, “emanan todos os poderes do Estado”).
Tamén afirma a Sentenza que “no marco da
Constitución unha Comunidade Autónoma non pode unilateralmente convocar un
referendo de autodeterminación para decidir sobre a súa integración en España”.
Distinta é a conclusión que alcanza o Tribunal respecto de as referencias ao “dereito a decidir”, pois entende que “cabe unha interpretación constitucional” a condición de que se entenda como unha aspiración política á que só pode chegarse mediante un proceso axustado á legalidade constitucional con respecto aos principios de “lexitimidade democrática”, “pluralismo”, e “legalidade”, expresamente proclamados na Declaración en estreita relación co “dereito a decidir”.
O Pleno conclúe que “a formulación de concepcións que pretendan modificar o fundamento mesmo da orde constitucional ten cabida no noso ordenamiento, sempre que non se prepare ou defenda a través dunha actividade que vulnere os principios democráticos, os dereitos fundamentais ou o resto dos mandatos constitucionais, e o intento da súa consecución efectiva realícese no marco dos procedementos de reforma da Constitución”.
Si desexa facer algún comentario poder enviar un correo a celso.delgado@congreso.es
Recibirá resposta.