Onte foi dado a coñecer pola OCDE o informe PISA (Programa para a Avaliación Internacional
de Alumnos) de 2015. Unha enquisa na que se avaliou a
preto de 540 000 estudantes de 15 anos de idade en 72 países, sobre as súas
competencias en ciencias, lectura, matemáticas e resolución de problemas de
maneira colaborativa.
Nesta ocasión, a disciplina principal eran as ciencias,
cada vez máis importantes para a economía e a sociedade actual.
Ao longo da última década, o Programa para a
Avaliación Internacional de Alumnos, PISA, converteuse no principal baremo
mundial para avaliar a calidade, equidade e eficiencia dos sistemas educativos.
PISA axuda a identificar as características dos sistemas educativos de maior
rendemento, o que pode permitir a gobernos e educadores recoñecer políticas
efectivas que poden adaptar aos seus contextos locais.
Singapir obtivo os mellores resultados que o resto
dos países do mundo. Os países da OCDE con mellores
resultados son Xapón, Estonia, Finlandia e Canadá.
Aínda que o gasto por estudante na educación primaria
e secundaria aumentou case un 20 % desde 2006 nos países da OCDE, o rendemento
en ciencias na enquisa PISA aumentou só en 12 dos 72 países e economías
avaliados neste período. Entre eles inclúense sistemas educativos de alto
rendemento como os de Singapu e Macao (China), e de baixo rendemento como os
de Perú e Colombia.
Ao redor dun de cada 10 estudantes no conxunto dos
países da OCDE ten un rendemento de
nivel máximo en ciencias. En toda a OCDE, máis dun de cada cinco estudantes non
alcanzan o nivel de competencias básico: só en Canadá, Estonia, Finlandia, Hong
Kong (China), Xapón, Macao (China), Singapura e Vietnam polo menos nove de cada
10 estudantes de 15 anos de idade posúen os coñecementos básicos que todo
estudante debería ter antes de concluír os estudos.
O anterior pon de relevo as dificultades ás que se
enfrontan todos os países, incluídos algúns dos máis ricos, para cumprir o
cuarto obxectivo, relativo á educación, dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable
para 2030, que consiste en «Garantir unha educación inclusiva, equitativa e de
calidade e promover oportunidades de aprendizaxe durante toda a vida para
todos».
O informe presenta as políticas en vigor que comparten
os países con bos resultados: expectativas elevadas e universais para todos os
estudantes, unha gran atención ao ensino de calidade, recursos dirixidos aos
estudantes e os centros educativos con dificultades, e un compromiso coas
estratexias coherentes e a longo prazo.
Do informe despréndense outras conclusións crave,
entre as que cabe mencionar:
Diferenzas de xénero
- As diferenzas de xénero no ámbito das ciencias
tenden a ser menores que en competencia lectora e matemáticas, aínda que, máis
ou menos, en 33 países e economías a proporción de estudantes de alto
rendemento en ciencias é maior no caso dos mozos que no das mozas. Finlandia é
o único país no que hai maior probabilidade de que as mozas teñan un rendemento
superior ao dos mozos.
- Un de cada catro mozos e mozas indicou que espera
traballar nunha profesión relacionada coas ciencias, aínda que as eleccións son
moi distintas: elas, na súa maioría, buscan postos no sector sanitario, e eles
elixen converterse en profesionais das TIC, científicos ou enxeñeiros.
Equidade na educación
-Canadá, Dinamarca, Estonia, Hong Kong (China) e
Macao (China) alcanzan niveis elevados de rendemento e equidade nos resultados
educativos.
- Os estudantes con menores recursos económicos teñen
tres veces máis probabilidades de ter un rendemento baixo que os estudantes con
maiores recursos económicos, e os estudantes inmigrantes teñen máis do dobre de
probabilidades que os non inmigrantes de ter un rendemento baixo.
- Máis ou menos, en todos os países con poboacións
estudantís relativamente elevadas, a asistencia a un centro de ensino cunha
alta concentración de estudantes inmigrantes non vai asociada a un rendemento
escolar baixo (tendo en conta o nivel socioeconómico do alumnado do centro).
Rendemento dos estudantes en comprensión lectora e
matemáticas
- Preto do 20 % dos estudantes dos países da OCDE,
máis ou menos, non teñen o nivel básico de competencia lectora. Esta porcentaxe
mantívose estable desde 2009.
- Máis ou menos nos países da OCDE, as diferenzas de
xénero en comprensión lectora en favor das mozas reduciuse 12 puntos entre 2009
e 2015: o rendemento dos mozos mellorou, en especial entre os que tiñan
mellores resultados, mentres que o rendemento das mozas diminuíu, en especial
entre as que tiñan peores resultados.
- Máis dun de cada catro estudantes en
Pequín-Xangai-Jiangsu-Guangdong (China), Hong Kong (China), Singapur e
Taipei-China son estudantes do máis alto rendemento en matemáticas, unha
proporción maior que en calquera outro lugar.
Rendemento dos centros educativos
- O tempo que dedican os estudantes para aprender e o
modo en que se ensinan as ciencias están máis estreitamente relacionados co
rendemento das ciencias e as expectativas de realización dunha carreira
relacionada coas ciencias, que o grao de equipamento e dotación de persoal cos
que conten os departamentos de ciencias e as cualificaciones dos profesores de
ciencias.
-Os estudantes dos centros educativos máis grandes
conseguen mellores cualificacións en ciencias e teñen maior probabilidade que
os estudantes dos centros máis pequenos polo que respecta á expectativa de
desempeñar un traballo relacionado coas no futuro. Pero nos estudantes de
centros máis pequenos observouse un mellor ambiente disciplinario nas súas
leccións de ciencias e teñen menor probabilidade que os estudantes de centros
máis grandes de faltar ou chegar tarde a clase (tendo en conta o nivel
socioeconómico do alumnado e do centro).
- Trinta países e economías utilizaron a repetición de
curso con menor frecuencia en 2015 que en 2009; en só cinco países aumentou a
incidencia da repetición de curso durante o período en cuestión. A utilización
da repetición de curso diminuíu polo menos en 10 puntos porcentuais en Costa
Rica, Francia, Indonesia, Letonia, Macao (China), Malta, México e Tunes.
O INFORME PISA REFERIDO A GALICIA
O
informe PISA 2015 confirma que Galicia está por riba
da media de España e da OCDE nas tres competencias avaliadas (lectora,
científica e matemática); e incrementa a súa puntuación total e a súa posición
no ránking de comunidades autónomas con respecto ao último informe de 2012. O
informe avalía que Galicia sigue nunha liña de crecemento continuo no que
atinxe ao seu sistema educativo, con importantes melloras tanto en termos
absolutos como en comparación co resto das comunidades autónomas, e mesmo con
outros países.
Segundo os datos obtidos tras analizar o grao de
adquisición de destrezas e coñecementos do alumnado de 15 anos, Galicia obtén
494 puntos en competencia matemática, 8 máis que a media española (486) e 4
máis que a media da OCDE (490).
Ademais Galicia sube 5 puntos en comparación co ano
2012 (cando obtivo 489 puntos). Na mesma liña van os resultados obtidos en
competencia lectora, con 509 puntos (10 máis que os obtidos no informe de
2012), 13 máis que a media española (496), e 16 por riba da media da OCDE (493).
Canto á competencia científica, Galicia mantén os 512
puntos obtidos en 2012, o que a sitúa 19 puntos por riba de España e da OCDE
(493 as dúas). De feito a comunidade autónoma sitúase ao mesmo nivel de países
que se caracterizan por un importante desenvolvemento tecnolóxico como Alemaña,
Australia, Países Baixos, Reino Unido, Corea do Sur e Suíza.
En definitiva, Galicia mellora a súa posición tanto a
nivel global como en comparación co resto das Comunidades Autónomas do Estado,
onde sube dous postos na escala, ao pasar do sexto ao cuarto posto en
competencia lectora (despois de Castela-León, Madrid e Navarra), e do décimo ao
oitavo posto en competencia matemática; e 1 posto en competencia científica (ao
pasar do quinto ao cuarto posto no ránking de CCAA).
A primeira en equidade
O Informe PISA 2015 vén de confirmar a Galicia como a
Comunidade Autónoma co sistema educativo máis equitativo por diante de todos os
países da OCDE. Este dato, que se obtén tras analizar a influencia do contexto
sociocultural nos resultados académicos do alumnado, confirma o esforzo da
Consellería de Cultura e Educación por garantir un acceso á educación en
condicións de igualdade para todos.
De feito, unha das accións prioritarias do Goberno
galego é a atención á diversidade de todos os colectivos. Tal como reflicten os
últimos informes do Ministerio, Galicia é a CCAA máis inclusiva do Estado, co
91,1% do alumnado con Necesidades Educativas Especiais (NEE) integrado no
réxime ordinario. Isto é posible grazas á rede de 3.000 profesionais, entre
coidadores e especialistas en PT (Pedagoxía Terapéutica) e AL (Audición e
Linguaxe) que traballan no noso sistema educativo público.
Políticas de implementación e reforzo
A tendencia positiva que vén de confirmar o informe
PISA ratifica as accións postas en marcha pola Consellería de Cultura e
Educación para avanzar cara a excelencia do sistema educativo e que se sustenta
en dous piares fundamentais que son o profesorado e o alumnado.
Neste senso, é preciso salientar a dedicación e
esforzo dos docentes galegos en prol da mellora da calidade educativa. Ademais
cómpre ter en conta o reforzo da formación do profesorado, con liñas
específicas para promover as competencias STEM (Ciencias, Tecnoloxía, Enxeñaría
e Matemática), para a implantación dos novos currículos e das novas materias de
libre configuración, a mellora da competencia lingüística en linguas
estranxeiras ou bases para mellorar a atención á diversidade e a convivencia.
Así mesmo, a Consellería sigue reforzando os
contratos-programa, que buscan mellorar a calidade do ensino para reducir a
porcentaxe de alumnado de baixo rendemento. Cun orzamento de 3,1 millóns de
euros (un 18% máis que o ano pasado), os contratos-programa permitiron a
contratación de 154 docentes externos de apoio adicionais. Esta acción potencia
a autonomía dos centros, que son quen deciden qué áreas deben reforzar e,
precisamente, a liña máis demandada é o PROA (Programa de Reforzo, Orientación
e Apoio), seguida da de reforzo en competencias clave.
Na área de lectura, cómpre poñer en valor os plans no
ámbito das bibliotecas escolares, como o PLAMBE (de Mellora de Bibliotecas) e o
Plan LÍA (Lectura, Información e Aprendizaxe).
Parabens a Xunta é a Comunidade Educativa galega.
